Andrzej Wawryniuk – Po obu stronach Bugu. Relacje obrońców Ojczyzny z kampanii wrześniowej 1939 r.
Ze Wstępu: W Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie znajduje się niezwykle interesująca dokumentacja, obrazująca losy wojenne żołnierzy polskich walczących w początkach II wojny światowej na terenie Lubelszczyzny oraz w Brześciu i okolicach. Autorami relacji (z wyjątkiem pierwszej zamieszczonej w publikacji) są oficerowie młodsi – dowódcy najniższego szczebla, walczący na terenie obecnego województwa lubelskiego i pogranicza.
Relacje obrońców Rzeczypospolitej, dotychczas nigdzie niepublikowane, zasługują na szczególne potraktowanie i pieczołowitą analizę. Są nie tylko źródłem wiedzy o przebiegu służby, mobilizacji i działaniach wojennych, ale także często świadectwem heroizmu – czy to ich autorów, czy to podległych im żołnierzy. Odręcznie spisane czekały na opracowanie. Wydobycie ich z pożółkłych tomów akt jest powinnością historyka. Stanowią bowiem bezcenne, nieskażone świadectwo wydarzeń, z upływem lat coraz mniej znanych, chociażby dlatego, że ich bohaterowie odchodzą na wieczną służbę. To między innymi z tego powodu, ale także dla oddania należnych im honorów, powstało niniejsze opracowanie. Niech będzie inspiracją dla podobnych prac, ale przede wszystkim wspomnieniem o tych, którzy w 1939 r., nie bacząc na przeważające siły wroga, brak amunicji a nierzadko i nieudolność kadry dowódczej, walcząc często w rozproszeniu, przelewali krew, wierząc w skuteczność obrony Ojczyzny.
Publikacja zawiera kilkanaście wspomnień. Otwiera je fragment raportu ppłk. Jana Maliszewskiego, dowódcy 35 pułku piechoty. W dalszej części pracy znajdują się relacje żołnierskiej służby: podch. rez. piech. Jerzego Żyłki, por. Bohdana Olszewskiego, ppor. rez. Antoniego Sikiewicza, por. sł. st. Jerzy Słonimskiego, por. rez. Leona Aleksandra Głuchowskiego, por. sł. st. Czesława Suleja, por. sł. st. Zygmunta Sachowicza, ppor. rez. Edmunda Maurycego Goldbruma, kpt. Stanisława Mielcarka, ppor. Pawła Malkiewicza.
Autorów przytaczanych relacji łączy miejsce zamieszkania lub teren działań wojskowych. To obecne Lubelszczyzna i Południowe Podlasie oraz ich najbliższe okolice nadbużańskie, w tym Brześć – obecnie na Białorusi, a w dniu wybuchu II wojny światowej – w województwie poleskim II Rzeczypospolitej.
Opracowanie nie ma podobnych w literaturze dotyczącej pierwszych tygodni II wojny światowej. Jedynie nieliczne zajmują się szczegółowymi przekazami żołnierzy, skupiając się jednak na relacjach oficerów starszych, przedstawiających wydarzenia z pozycji dowódcy batalionu, pułku lub dywizji.
Opisy zamieszczone w opracowaniu są na tyle interesujące, że mogą być doskonałym źródłem dla dalszych badań naukowych. Niewykluczone, że wśród czytelników będą również i tacy, którzy w prezentowanych tekstach odnajdą losy swych przodków. Należy też mieć nadzieję, że dzięki doskonałej narracji, poszczególne fragmenty książki mogą również stanowić ciekawą literaturę faktu dla tych czytelników, którzy interesują się historią wojenną.
Z Zakończenia: (…) Z żołnierskich relacji wyłania się także chaos w koordynacji działań mniejszych jednostek. Liczne są wzmianki o braku jakiejkolwiek łączności na zapleczu frontu, co często prowadziło do nieuniknionej niewoli. Jest przy tym dość ważne, że żaden z autorów przytaczanych przekazów, będących przecież dowódcami, nie wiedział o braku wsparcia dla Polski ze strony zobowiązanych umowami Francji i Anglii. Nie docierały do nich na czas informacje o ataku Armii Czerwonej na Polskę, o grasujących na Kresach Wschodnich bandach, uderzających na mniejsze oddziały i pojedynczych żołnierzy.
—
Autor: Andrzej Wawryniuk
Tytuł: Po obu stronach Bugu. Relacje obrońców Ojczyzny z kampanii wrześniowej 1939 r.
ISBN 978-83-63600-10-5
Wydawnictwo Multiprof
KUP KSIĄŻKĘ https://allegro.pl/oferta/po-obu-stronach-bugu-andrzej-wawryniuk-10517886394